PolSenior2 to największe badanie w Polsce dedykowane seniorom.

Sześć tysięcy Polaków w wieku 60+ zostało przebadanych w ramach zakończonych badań realizowanych w ramach projektu PolSenior2 pt.: “Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem”.
Na przełomie listopada i grudnia 2020r., w trakcie ogólnopolskich konferencji online, zostały zaprezentowane wstępne wyniki badania.

PolSenior 2 to ogólnopolskie badanie stanu zdrowia starszych Polaków, ich sytuacji społeczno-ekonomicznej oraz jakości życia, realizowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 ze środków Ministerstwa Zdrowia.

Badania terenowe trwały od września 2018 r. do grudnia 2019 r. Umożliwiły nie tylko ocenę zdrowia starszych Polaków oraz ich sytuacji społeczno-ekonomicznej, ale także dzięki porównaniu z wynikami badania PolSenior 1, przeprowadzonym 10 lat wcześniej, wskazały główne trendy i zjawiska w zakresie sytuacji zdrowotnej oraz społeczno-ekonomicznej w Polsce. Pozyskane wyniki umożliwią dokładniejsze zdefiniowanie potrzeb nie tylko obecnych, ale i przyszłych seniorów, jak również dostosowanie działań systemowych instytucji publicznych do nieuchronnych zmian społecznych i demograficznych na następne lata.

Głównym realizatorem Projektu jest Gdański Uniwersytet Medyczny (GUMed), a kierownikiem zespołu badawczego prof. Tomasz Zdrojewski. W zespole pracowali zarówno doświadczeni pracownicy naukowi GUMed, w tym specjaliści geriatrii, jak również najlepsi eksperci w dziedzinie geriatrii i gerontologii z innych ośrodków naukowych w Polsce,
z których większość była zaangażowana w realizację projektu PolSenior 1, zakończonego w 2012 r.

Grupa badana

Badaniu zostało poddanych 6000 Polaków, w wieku 60 i więcej lat, wylosowanych na podstawie numeru pesel przez Ministerstwo Cyfryzacji w siedmiu, równolicznych grupach (warstwach) wiekowych: 60-64, 65-69, 70-74, 75-79, 80-84, 85-89 i 90+ lat) o równej liczbie kobiet i mężczyzn (liczba wylosowanych respondentów w danym województwie będzie proporcjonalna do całkowitej liczby mieszkańców od 60 r. ż w danym województwie)
i wielkości miejscowości zamieszkania respondentów (wieś, miasto < 20 tys., miasto 20-50 tys., miasto 50-200 tys., miasto 200-500 tys., miasto >500 tys.).

Metodyka badania

W badaniu PolSenior2 zastosowano klika narzędzi badawczych: kwestionariusze (badania ankietowe), testy i skale wchodzące w skład Kompleksowej Oceny Geriatrycznej (KOG) oraz pomiary antropometryczne i ciśnienia krwi,
a także badania laboratoryjne krwi i moczu. Badanie ankietowe składały się z kwestionariuszy dotyczących zagadnień medycznych i społeczno-ekonomicznych, które były wypełniane w trakcie wywiadu bezpośredniego
w domu respondenta w trakcie dwóch wizyt. Podczas trzeciej wizyty pobierano materiał biologiczny.

Kwestionariusz medyczny

Dotyczył szeroko rozumianego statusu zdrowotnego respondentów i zawierał pytania dotyczące przebytych
i rozpoznanych chorób oraz nasilenia ich objawów, a także wiedzy na temat znajomości zasad profilaktyki i zasad leczenia niektórych schorzeń, zwłaszcza chorób układu krążenia. Pytania obejmowały m.in.: schorzenia układu krążenia i cukrzycy, układu oddechowego, układu nerwowego, chorób psychicznych, układu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, układu endokrynnego, chorób nowotworowych, chorób narządów zmysłu, występowania upadków i urazów oraz występowanie dolegliwości bólowych ze szczególnym uwzględnieniem bólu przewlekłego, jego umiejscowienia, natężenia ocenianego za pomocą skali VAS. Spis przyjmowanych leków i suplementów diety pozwolił na analizę występowania polipragmazji oraz stosowania się do rekomendacji i zaleceń lekarskich dotyczących farmakoterapii. Dzięki zastosowaniu wystandaryzowanych narzędzi (skal i testów KOG) oceniono stan funkcjonalny i sprawność fizyczną respondentów, ich funkcje poznawcze, ewentualne zaburzenia nastroju oraz stanu odżywienia, a także częstość występowania zespołu słabości.

Kwestionariusz społeczno-ekonomiczny

Zbadana została sytuacja rodzinna respondentów, struktura gospodarstw domowych, możliwości zaspokojenia przez rodzinę potrzeb w zakresie opieki i pielęgnacji respondentów (wydolność opiekuńcza rodziny), aktywność społeczna seniorów, najczęstsze problemy, z którymi się zmagają oraz wsparcie społeczne, a także korzystanie
ze świadczeń pomocy społecznej. Podjęto również temat przemocy w stosunku do seniorów, w tym ekonomicznej. Zbadano sytuację materialną respondentów, źródła ich dochodów i możliwości gospodarowania nimi oraz sytuację mieszkaniowa. Oceniono poziom satysfakcji z opieki medycznej i jej dostępności oraz zapotrzebowanie
na świadczenia zdrowotne i usługi opiekuńczo-pielęgnacyjne. Osobną cześć poświęcono aktywności seniorów: formom spędzania czasu wolnego, aktywności rekreacyjnej, turystycznej i sportowej oraz przeprowadzono kwestionariusz jakości życia.

Badania laboratoryjne

W ramach Projektu wykonano badania laboratoryjne krwi i moczu. Zakres badań był szeroki (35 różnych parametrów) i obejmował: stężenie glukozy i hemoglobiny glikowanej (HBA1c), ocenę funkcji wątroby, zaburzeń lipidowych, gospodarki wapniowo-fosforanowej, funkcji nerek, niedokrwistości, procesów zapalnych
i mikrozapalenia.
Wykonano również szereg dodatkowych pomiarów w tym: pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz akcji serca (łącznie 6 pomiarów), ocenę siły uścisku dłoni i pomiary antropometryczne (obwód talii, łydki i ramienia). W oparciu metodę bioimpedancji i zastosowaniu specjalnej wagi określaliśmy skład ciała badanych, w tym masę mięśniową, której utrata jest jedną z głównych przyczyn niesprawności i rosnącego zapotrzebowania na opiekę.

PolSenior 2 w liczbach.

- 30 milionów – ilość komórek w bazie danych
- 18694 – tyle prób kontaktu z respondentami podejmowali ankieterzy
- 5987 – tylu respondentów zostało przebadanych przez ankieterów PolSenior2
- 1499 – ilość kolumn w głównej bazie danych. Każda kolumna odpowiada jednej odpowiedzi na pytanie
- 860 – liczba osób współpracujących przy realizacji projektu
- 500zł – wartość pakietu badań medycznych, wykonywanych bezpłatnie respondentom
- 16 – tyle województw objęło badanie PolSenior2
- 12 – tyle miesięcy trwał proces tworzenia kwestionariuszy

Film wprowadzający do cyklu konferencji, na których zaprezentowano wstępne wyniki Projektu PolSenior 2, z opisem metod i sposobu realizacji badań.

Zobacz film podsumowujący badanie PolSenior2.